Piše: Prof. dr Draško Došljak
U okviru manifestacije „Dani kulture Bošnjaka“, u Podgorici, u Umjetničkom paviljonu Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore, tokom maja mjeseca ove godine, je organizovana izložba slika referentnih akademskih umjetnika koji stvaralački i pedagoški svjedoče o bogatoj i osebujnoj kulturnoj tradiciji bošnjačkog naroda. Na ovom „razgovoru na vrhu“ okupljeni su umjetnici: Abaz Dizdarević, Ervin Ćatović, Džeko Hodžić, Zećir Luboder, Aldemar Ibrahimović,Mirsad Đurđević, Halko Halilović, Mehmed Muratović, Muharem Muratović, Senad Pepić, Dževdet Nikočević, Mehmed Meša Suljević i Belis Pojatić. Kako u propratnom katalogu za ovu izložbu piše Ljiljana Zeković selekcijom su „okupljeni slikari različitih likovnih tendencija koji slobodom ličnog iskaza nameću problematiku subjektivizma, koji podrazumijeva iskustva autora, njihove fantazije i snove u kontekstu humanističkih principa savremene likovne prakse, diskretnog kulta tradicije kao atributa istorijsko-nacionalnih specifičnosti i univerzalne korespodencije sa aktuelnom likovnom scenom“.
Trinaest likovnih stvaralaca potvrđuju kontinuitet bošnjačke likovne tradicije u Crnoj Gori, a sa druge strane iskazuju slikarsko bogatstvo zgog kojeg se Crna Gora, s razlogom, ubraja u države izuzetnih likovnih stvaralaca. Dokazuju to biografije, djela i likovne kritike ovih trinaestorice:
Džeko Hodžić (Bijelo Polje, 1950) je umjetnik koji jezikom likovne komunikacije nastoji da u nama probudi uspavanu svijest, da nas podstakne na otpor ekološkoj katastrofi koja sve više i dublje i šire ulazi u naše domove, u naše životne prostore, u naš intimni svijet“.
Ervin Ćatović (Priština, 1966) svoj „slikarski kredo iskazuje polazeći od dva principa: asocijativnog i apstraktnog, od perceptivnih senzacija do mentalnih refleksija viđenog. Na radovima sa figurativnim elementima (slike i crteži) dominiraju vlati trave, pejzažni krajolici sa kojim se prepliće imaginarni svijet figuracije, koji ‘raspoznajemo’ ili nam se priviđa u kolorističkim vrtlozima. Iz ovog svijeta ekspresivnih senzacija intenzivnih hromatskih sazvučja postepeno se viđeno, kao slutnja, transformiše u kompozicije na kojima likovni elementi sve više dobijaju autonomne vrijednosti“.
Abaz Dizdarević (Bijelo Polje, 1978), umjetnik „fantastike sa nadrealnim prizvukom, inspiraciju nalazi u osobenostima zavičajnog podneblja i u galimatijasima univerzalnih vrijednosti. U morfološkim strukturama kamena iz kojeg formira pejzaže, ljudske i životinjske figure, otkriva košmarske, apokaliptičke sanje u kojima se prepliću realnost i imaginacija, svijet koji nestaje i kojima se ponovo rađa“.
Aldemar Ibrahimović (Rožaje, 1962) je slikar čiji radovi „definisani kubističkim arhitektonskim konstrukcijama prostora, sazvučjima i harmonijama žute, zelene i bijele, i njihova interkomunikacija sa crvenim, plavim, ljubičastim i crnim partijama, stvaraju hromatske orkestracije koje ovim slikama daju notu poetske, lirske topline“.
Zećir Luboder (Rožaje, 1941), slikar čije su slike „plemenita lirska asocijacija na viđene i doživljene motive, ostvarene smjelošću i toplinom likovnog postupka koji nam dovoljno govori za sebe. Njegovo tiho likovno govorenje je potrebe da se sadržaj imotivi dožive i osjete“.
Halko Halilović (Rožaje, 1946), umjetnik čiji je slikarski opus „kompleksnog estetsko-likovnog vokabulara obuhvata širok dijapazon tematskih sadržaja: predjele, enterijere, predmete iz svakodnevnog života, figuralne kompozicije i asocijacije i apstrahovane forme, koje, zavisno od inspirativnog trenutka, realizuje stilskim i poetskim izrazom realističkog, nadrealističkog, lirskog i apstraktnog, pseudokubizma, pseudoenformela“.
Muharem Muratović (Bar, 1950), mediteranski slikar „romantičarskog i lirskog nadahnuća. Metaforama i simbolima izražava surovu stvarnost zavičajnog podneblja, ali sa primarnom temom gdje se iskristalisao lik žene koja kao bajkovita opsjena dolazi iz svijeta umjetničkih stanja“.
Mehmed Meša Suljević (Bijelo Polje, 1957), umjetnik čiji opus karakterišu dva pristupa ulikovnom izrazu, koji zavise od tematike kojom se bavi. Na figuralnim kompozicijama usložnjava strukturalne elemente, gradi i nadgrađuje kompozicije kojima se, kao u vremenskoj vertikali, nižu figuralne, asocijativne i apstraktne forme. Na slikama pejzaža asocijativno dobija obrise apstraktnog ekspresionizma definisanog gestualnim zamahom kičice i intenzivnim kolorističkim sazvučjima“.
Belis Pojatić (Pljevlja, 1959), slikar „lirsko intoniranog slikarstva koji likovno definiše mrežama ekspresivnih linija i intenzivno obojenim, usitnjenim formama rasterskog usložnjavanja. On gradi strukture kompozicije zgušnjavanjem i širenjem apstraktnih oblika koje kontroliše linearnim reperima i kompozicijskim strukturama“.
Senad Pepić (Rožaje, 1972), umjetnik „istančanog senzibiliteta u domenu likovnog izraza pripada stvaraocima apstraktnog izraza, a lirske poetike. On se apriorno oslanja na ekspresivan potez kolorističke harmonije, složene teksture i bojenog pigmenta, koji su nosioci cjelokupne organizacije slike: forme, crteža, taktilnih vibrantnih linija, ritmova, dinamički pokrenutih masa“.
Dževdet Nikočević (Gusinje, 1961) umjetnik koji svoj „likovni izraz povezuje sa dodirom kao čulnom komunikacijom sa konkretnim predmetom ili spiritualnom komunikaciom sa drugim svjetovima. Na crtežima lavirnim tušem sa prizvukom misteriozne melanholije i metafizičke neuhvatljivosti, otkriva svijet irealnih opsjena, dok slike na kojima dominira žuta boja ili kombinacija više monohromata, pripadaju apstraktnom ekspresionizmu“.
Mehmed Muratović (Petnjica, 1955), slikar u čijem tematskom sadržaju „dominira čovjek bez identitetskog opredjeljenja, koji napušta rodno ognjište i kao apatrid-čovjek sjenka luta u nedefinisanom prostoru nekog drugog svijeta. U metafizičkoj atmosferi predstavlja likove čije unutrašnje stanje projektuje osim stavovima figure i koloritom u kome dominira modroplava, da bi akcentima crvene razbio kolorističku monohromiju melanholičnog prizvuka kao tračak nade – optimističkog pogleda na neki bolji svijet“.
Mirsad Đurđević (Kosovska Mitrovica, 1963), umjetnik „lirske apstrakcije i asocijativna figuracije. Intenzivnim koloritom i kratkim vibrativnim potezima zgušnjava ili otvara hromatsku strukturu slike, dok na pojedinim slikama dominira dinamička linija, koja poput bljeska ‘zapara’ prostor stvarajući snažno energetsko polje“.
Značaj djela ovih slikara obavezuje institucije kulture na temeljno izučavanje njihovog stvaralaštva, kao i kontinuiranu prezentaciju, individualnu ili kolektivnu, slikarskih djela koja imaju: informativnu, duhovnu, društvenu, pedagošku, moralnu i estetsku funkciju.
Zaključujemo predgovornom rečenicom urednika manifestacije Mirsada Rastodera: „Divanimo, dakle postojimo“! I, dodao bih, slikamo – tu smo!
