Očigledno je da rat u Ukrajini već prvih sedmica pokreće ekonomsku krizu čije se posljedice u ovom trenutku ne mogu pretpostaviti, niti je moguće dati realne projekcije negativnog uticaja na privredna kretanja koja nažalost ne mogu zaobići ni Crnu Goru.
Rusija je najveći proizvođač nafte, naftnih derivata i prirodnog gasa koji zauzimaju značajno mjesto u proizvodnim troškovima evropske industrije. Stoga nema dileme da će dešavanja u Ukrajini uticati na rast cijena energenata, što će se preliti na robe i usluge u svim sektorima privrede.
Poremećaji u lancima snabdijevanja prouzrokuju rast cijena sirovina i osnovnih životnih namirnica. U prilog ovome govori i činjenica da Rusija i Ukrajina na svjetsko tržište izvoze 30% pšenice i 70% suncokretovog ulja i proizvoda od ulja.
Kada govorimo o spoljnotrgovinskoj razmjeni sa Rusijom i Ukrajinom može se reći da aktuelna kriza neće značajnije uticati na crnogorsku ekonomiju, jer je udio ovih zemalja u spoljnoj trgovini na niskom nivou. S druge strane, rat u Ukrajini može uticati na pad privredne aktivnosti u Crnoj Gori, naročito ako se ima u vidu podatak da je u prethodnoj godini iz Rusije investirano 165 miliona eura, što predstavlja 18,3% ukupnog priliva stranih direktnih investicija.
Izvjesno je da ćemo ovog ljeta imati manje turista iz Rusije i Ukrajine. U prethodnoj godini svako peto noćenje inostranih turista u našoj zemlji odnosilo se na goste iz ovih zemalja. Može se zaključiti da će dešavanja u Ukrajini ostaviti posljedice na turističku privredu Crne Gore. Našu ponudu moramo dodatno usmjeriti na privlačenje gostiju sa alternativnih, prije svega zapadnih i centralno evropskih tržišta, a zatim i tržišta regiona.
Mišljenja smo da izvršna i zakonodavna vlast moraju naći održiva rješenja u novonastalim okolnostima. Jedan od prvih koraka trebao bi biti umanjenje cijena nafte i naftnih derivata – što je mehanizam koji stoji na raspolaganju državi kroz odricanje dijela budžetskih prihoda.
Razumjeli smo da je i potencijalno donošenja zakona o privremenim mjerama za ograničavanje cijena proizvoda još jedan način pomoći potrošačima, ali se njegova operacionalizacija treba posmatrati i u kontekstu očuvanja privredne aktivnosti i rentabilnosti proizvođača i trgovaca. Sam efekat na potrošače nije dovoljan u vremenu izražene potrebe za stabilizacijom tržišta i ekonomije. Dakle, država treba da povede računa o poziciji privrednika kako bi ekonomija nastavila stabilno da funkcioniše.
Privredna komora apeluje na Vladu i Skupštinu da se prilikom donošenja odluka koje se odnose na suzbijanje posledica aktuelne ekonomske krize uvažava sloboda preduzetništva, kao jedno od Ustavom zagarantvanih ekonomskih prava. Smatramo da trenutna situacija zahtijeva uključenost svih ekonomskih činilaca, države i privrede, jer je to jedini siguran recept za uspješno suprotstavljanje ekonomskoj krizi.
